Gündem 1 – Son Dakika Gündem Haberleri – Gundem1.com

Türkiye ve Dünyadan Son Dakika Haberleri

Yeryüzü ve Uzay

Pek Parlak Yıldızlar Neden Şimdi De Vardır?

PEK PARLAK YILDIZLAR NEDEN ŞİMDİ DE VARDIR?
Bu, iyi bir sorudur. Eğer dev yıldızlar pek kısa ömürlü iseler neden bizler onlardan birçoğunu şimdi de ana sıralama üzerininde görürüz? Onlar neden ana sıralamayı uzun süreler önce terkedip kırmızı devler haline gelmemiştir? Sözgelişi, Sirius yıldızı güneşimizden üç katı fazla kütleli olup hidrojen stoğunu da güneşten yirmi katı hızla kullanmaktadır. Bu durumda Sirius ana sıralama üzerinde toplam olarak yarım milyar yıl kadar kalmalıdır. Eğer Sirius güneşimizle aym zamanda yani 4,6 milyar yıl kadar yıldız haline gelmiş olsaydı, onun 4 milyar yıl kadar önce kırmızı dev haline gelmesi gerekirdi. Oysa Sirius şu anda bile kırmızı dev değildir.
Bu durumun nedeni, Sirius’un yarım milyar yıldan daha kısa bir süre önce yıldız haline gelmiş olması ve böyle kısa dönemde henüz kırmızı dev şekline dönüşememiş olmasıdır. Benzer şekilde, ana sıralama üzerinde yer alan ve pek parlak olarak bugün gökyüzünde gördüğümüz yıldızlar yalnızca birkaç milyar yıl önce oluşmuş ve şimdi kırmızı dev haline gelmekte olan yıldız olabilirler.
Bunun anlamı, evren oluşurken bütün yıldızların hep birlikte yıldız haline girmiş olmamalarıdır. Bazı küçük yıldızlar evrenin ilk döneminde oluşmuş ve şimdi de ana sıralama üzerinde yer almış bulunabilirler. Oysa ki, öteki yıldızlar farklı büyüklüklerde meydana gelip ana sıralama üzerinde daha kısa sürelerle kalmış olabilirler. Onlardan bazısı ana sıralama üzerinde kısa süre kalıp sonra sahneden çekilmiştir. Ve bazıları da pek kısa süre önce oluşumlarım tamamlamış olan yıldızlardır.
Güneşimizin, evrenin kendisi kadar yaşlı olmadığına eminiz. Güneş sistemi oluşurken evren zaten vardı ve olasılıkla bugünkü şekline benziyordu. (Evrenin nasıl oluştuğunu kitabımızın ileriki bölümlerinde tartışacağız.) Aslında şu anda bazı yıldızların oluşum durumunda bulunduklarını varsaymamak üzere hiçbir neden bulunmamaktadır.
Burada sorun, bir yıldızın oluşumunun gelişmesini saptayabilmekte yatmaktadır. Öncelikle, yıldızlar büyük toz ve gaz bulutları içinde meydana gelirler. Ve bizler bu bulutların içinde neler oluyor diye bakmak üzere içlerine delip giremeyiz. İkincil olarak, yıldızların meydana gelişi gökbilimsel yönden kısa ama bizim ömürlerimizle kıyaslandığında çok uzun sayılan süreleri gerektirir. Eğer bir bulutun çöküp yıldız şeklini alması bir milyon yıl sürüyorsa, teleskobun bulunuşundan bu yana geçen birkaç yüzyıl içinde yaptığımız gökbilimsel gözlemlerle çok fazla bir şeyi görmüş olamayız. Bununla birlikte gökbilimciler şu anda birtakım yıldızların oluşum aşamasım yaşamakta olduğuna eminler.