Tıpta Epitelyal Hücre Anormalliği Nedir? Neden Olur?

Tıp dünyasında yapılan birçok tarama testi, hastalıkları erken dönemde tespit etmeye yöneliktir. Bu testlerden biri de özellikle kadınlarda yapılan smear testidir. Bu testin sonucunda zaman zaman karşımıza çıkan ifadelerden biri de:
Epitelyal hücre anormalliği.
Peki bu ne anlama gelir? Ciddi bir hastalık belirtisi midir? Neden olur ve ne yapılması gerekir?
Bu yazımızda epitelyal hücre anormalliği kavramını tıbbi açıdan anlaşılır biçimde ele alıyor, nedenlerini, belirtilerini ve sonraki adımları örneklerle açıklıyoruz.
Epitelyal Hücre Nedir?
Epitelyal hücreler, vücudun iç ve dış yüzeylerini kaplayan hücrelerdir.
Deri
Ağız içi
Solunum yolları
Sindirim sistemi
Rahim ağzı (serviks)
gibi bölgelerde bulunurlar.
Serviks (rahim ağzı) epitelyumu, düzenli olarak dökülen ve yenilenen hücrelerden oluşur. Ancak bazı durumlarda bu hücrelerde anormal değişiklikler gözlemlenebilir.
Epitelyal Hücre Anormalliği Ne Demektir?
Epitelyal hücre anormalliği, genellikle smear (Pap) testi sonucu raporlarında yer alır.
Bu ifade, rahim ağzından alınan hücrelerde normal dışı değişiklikler saptandığı anlamına gelir.
Bu değişiklikler kanser değildir ama kanser öncesi lezyonlara işaret edebilir.
Ancak her anormallik kanser olacağı anlamına gelmez.
Çoğu zaman bu hücre değişimleri geçicidir ve vücut tarafından onarılır.
Smear Testi Raporlarında Geçen Anormal Bulgular
Smear testinde çıkan epitelyal hücre anormallikleri şu şekilde sınıflandırılır:
Tanım | Açıklama |
---|---|
ASC-US | Hücrelerde belirsiz değişiklikler (önemsiz ama takip gerekir) |
LSIL | Hafif hücresel değişiklikler (genellikle HPV ile ilişkili) |
HSIL | Ciddi hücresel değişiklikler, kanser öncüsü olabilir |
AGC | Glandüler hücrelerde anormallik, nadir ama önemlidir |
CIN 1-2-3 | Servikal İntraepitelyal Neoplazi: Lezyonun derinliğine göre sınıflandırılır |
Örnek: 29 yaşındaki Derya’nın smear testinde LSIL saptandı. HPV testinde pozitif sonuç çıktı. Doktoru 6 ay sonra kontrol test önerdi. Değişiklikler sonraki testte kayboldu.
Epitelyal Hücre Anormalliği Neden Olur?
Epitelyal hücrelerdeki anormalliklerin birçok sebebi olabilir:
1. HPV (Human Papilloma Virüsü)
En sık nedenlerden biridir.
Cinsel yolla bulaşır.
Bazı tipleri (özellikle HPV 16 ve 18) yüksek risklidir ve rahim ağzı kanserine neden olabilir.
2. Bağışıklık Sistemi Zayıflığı
Vücut HPV gibi virüslerle savaşmakta zorlanabilir.
Strese bağlı bağışıklık düşüklüğü de hücresel değişimlere zemin hazırlayabilir.
3. Sigara Kullanımı
Nikotin ve toksinler serviks hücrelerinde DNA hasarına yol açabilir.
4. Hormonal Değişiklikler
Gebelik, menopoz, doğum kontrol hapları gibi hormon seviyesini etkileyen durumlar.
5. Enfeksiyonlar
Bakteriyel vajinoz, mantar, klamidya gibi enfeksiyonlar hücresel yapıyı bozabilir.
Belirti Verir mi?
Epitelyal hücre anormallikleri genellikle belirti vermez.
Bu nedenle smear testi gibi rutin taramalar çok önemlidir.
Bazen aşağıdaki belirtiler görülebilir:
Adet dışı lekelenmeler
Cinsel ilişki sonrası kanama
Vajinal akıntıda değişiklik
Pelvik ağrı
Bu belirtiler başka hastalıklarla da karışabileceği için mutlaka jinekolojik değerlendirme gerekir.
Pozitif Smear Sonrasında Ne Yapılır?
HPV testi yapılır: Yüksek riskli HPV tipi varsa ileri tetkik gerekir.
Kolposkopi: Rahim ağzı büyütülerek incelenir, şüpheli bölgelerden biyopsi alınabilir.
Biyopsi: Hücre değişiminin ne derece ciddi olduğu belirlenir.
Takip veya Tedavi:
Hafif lezyonlar takip edilir.
Ciddi lezyonlar LEEP, konizasyon gibi işlemlerle alınabilir.
Örnek: 41 yaşındaki Sevil’in smear sonucunda HSIL raporlandı. Kolposkopi sonrası CIN 3 tanısı aldı. LEEP işlemi sonrası tüm anormal hücreler temizlendi.
Korunmak İçin Ne Yapılabilir?
HPV aşısı yaptırın (9 yaşından itibaren önerilir, yetişkinlerde de etkili)
Düzenli smear ve HPV testi yaptırın
Sigara içmeyin
Tek eşli cinsel hayat tercih edin veya prezervatif kullanın
Bağışıklığınızı güçlü tutun (beslenme, uyku, stres kontrolü)
Küçük Hücre Değişimleri, Büyük Uyarılar
Epitelyal hücre anormallikleri erken tanı sayesinde fark edilir ve tedavi edilebilir.
Bu yüzden smear testini ihmal etmemek, çıkan sonuçları doğru değerlendirmek ve doktor takibini aksatmamak çok önemlidir. “Unutmayın, hücre düzeyinde tespit edilen değişiklikler, sağlığınızı korumanız için bir fırsattır.”